Duygusal bağlantı olmadan davranış kontrolü sağlanmaz
Büşra ARIKAN (Psychotherapist)
“Seni seviyorum; ve cevabım hayır.” Bu cümle ebeveynlikle ilgili davranış düzenleme ve disiplinden önce duygusal bağlantı sağlamanın en sevdiğim örneklerinden bir tanesi.
Ebeveynlerle yaptığım seanslarda çocukların davranışlarını düzenlemeye çalışmadan önce duygusal bağlantıyı doğru kurmanın öneminden bahsederken en çok sorulan sorulardan biri; “her şeye evet mi diyelim?” Tabii ki hayır!
En büyük yanlışlardan biri çocukla bağ kurmadan doğrudan davranışlarını düzenlemeye çalışmak ise bir diğeri de sınır koymayan ve çocuğun her dediğini yapmaya çalışan bir tutum içerisinde olmaktır.
Duygusal bağlantı, kontrol ve sınırlar
Ebeveynlik iki ana temel üzerine kuruludur. Birincisi sıcaklık ve bakım ile doğru duygusal bağlantıyı sağlamak. İkincisi ise kontrolü ve sınırları sağlamak.
Peki, neden duygusal bağlantı öncelikli olmalıdır? Ebeveynler davranışları nasıl başarılı bir şekilde yöneterek güvenli bağlanmayı sağlayabilirler?
Davranış düzenleme ve disiplinden önce çocukla bağlantı kurmayı benimseyen ebeveynlik yaklaşımı; çocukların duygusal deneyimlerini, ebeveyn ve çocuk arasında kurulan duygusal bağlantı yoluyla düzenlemelerine yardımcı olmaya odaklanır. Aynı zamanda çocukların yoğun duygusal deneyimlerini ifade etmelerinin sağlıklı yollarını bulmalarına yardımcı olmak anlamına da gelir.
Beyin ile ilgili yapılan araştırmalar göstermiştir ki; çocuklar en iyi bağlantıda hissettiklerinde öğrenir, güvende hisseder ve gelişirler.
Kapsamlı araştırmalar, çocuklarla bağlantı kurana kadar onları olumlu bir şekilde etkileyemeyeceğimizi gösteriyor. Bu nedenle davranışa odaklanmayı bırakmalı ve davranışın altında yatabilecek ihtiyacı göz önüne alarak önce ilişkiyi iyileştimeliyiz. Asıl ihtiyaca ve ilişkiye odaklanılması sayesinde kurulan bağ, önem duygusu ve güven yaratırken; cezalandırma, doğrudan ders vermeye çalışma, azarlama, suçlama veya utandırma kavga, kaçma veya donma mekanizmasını aktive eder.
Çocuğunuzla aranızdaki ilişkiyi geliştirerek sağlıklı bağ kurmanızı sağlayacak adımlar nelerdir?
İletişime açık olun. İletişim kurarken çocuğunuzun göz hizasına inin. Gergin bir durum varsa göz seviyesine inip, ardından sevgi dolu bir dokunuş ve empatik bir bakış ile bu gergin durumu hızlıca dağıtabilirsiniz.
Çocuğunuzun iç dünyasını kabul edin. Belirli davranışları hoş görmeyebilirsiniz ancak çocuğunuzun davranışlarının altında yatan deneyimi; düşüncelerini, duygularını, arzularını kabul etmek iç yaşamını farkına varmak anlamına gelir. Deneyimin farkına varılması ve kabul edilmesi davranışsal çatışmaların çözülmesini kolaylaştırır.
Dinleyin, gerçekten dinleyin. Çocuklar yoğun duygular yaşarken açıklama yapmaya veya ders vermeye çalışmayın. Sadece dinleyin ve söyledikleri altında yatan ihtiyaçları ve duyguları anlamaya çalışın. Unutmayın çocuklar dinlendikten sonra size dinleyeceklerdir.
Çocuğunuzun duygularını ona yansıtın. Anlaşıldığımızı hissettiğimizde hepimiz bağlı hissetmiyor muyuz? Dinledikten sonra duyduklarınızı ve duygularını ona geri yansıtın. Ne hissettiğini anladığınızı çocuğunuza gösterin.
Duygularınızı ve düşüncelerinizi paylaşın. Kendinizle ilgili bir şeyler paylaştığınızda çocuklar bağlantıda hissederler.
Çocuk ile birlikte çözüme odaklanın. Sakinleştikten sonra çocuğunuz ile beraber çözümlerin neler olabileceğine odaklanın. Beraber çözüm bulmak büyük bir öneme sahiptir.
Çocuklarınızla zaman geçirin. Çocuğunuz için onunla vakit geçirmeyi sevdiğinizi bilmekten daha büyük bir bağ yaratabilecek ne olabilir?
Bol bol sarılın. Hepimizin kucaklanmaktan başka bir şeye ihtiyacımızın olmadığı zamanlar vardır. Aile terapisti Virginia Satir bir sözünde şöyle der: “Hayatta kalmak için günde 4 kez sarılmaya ihtiyacımız var. Hayatta kalmayı sürdürmek için günde 8 kez sarılmaya ihtiyacımız var. Büyümek içinse günde 12 kez sarılmaya ihtiyacımız var.”
Çocuğunuzu yukarıdaki adımları takip ederek sürece dahil etmek, onlarla bağ kurarak beraber çözümler bulmayı içerir. Bağlantı kurulduktan sonra çocuklar işbirliğine açık duruma gelirler. Eğer çocuklar ebeveynleriyle tutarlı bir şekilde duygusal bağı deneyimlerlerse güvenlik ve emniyet geliştireceklerdir. Daha sonra düzeltme ve disiplin, çocuğun sosyal olarak uygun davranmasına yardımcı olacak şekilde, olumlu ve sevgi dolu ebeveyn tarafından sağlanabilir.