İngiltere’de domates sıkıntısı dışa bağımlılığın en çarpıcı örneği
İngiltere’nin en büyük gıda toptancılarından Holland Bazaar firmasının direktörü Mert Uçar, ülkede yaşanan taze sebze ve meyve tedariğindeki sıkıntılara ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Başta domates ve salatalık olmak üzere taze sebze-meyve ürünlerindeki sıkıntının daha çok perakende zincirlerinde yaşandığına işaret eden Uçar, söz konusu durumun kısa süre içerisinde normale dönmesini beklediklerini ifade etti.
İngiltere’nin sebze tüketiminin yüzde 50’den fazlasının; meyve ihtiyacının ise neredeyse yüze 90’ını başka ülkelerden ithal ettiğini belirten Uçar, “Ülkede satılan domatesin yine yüzde 90’ından fazlası Fas, İspanya ve Hollanda’dan geliyor. Bu ülkelerdeki kötü hava koşulları ve yağışların beklenenden uzun sürmesi, domates sıkıntısının en önemli nedenidir” dedi.
Hollanda ve Birleşik Krallık’ta yetiştirilen domateslerin çoğunun, çok fazla enerjiye ihtiyaç duyan ısıtmalı seralarda yetiştirildiğini ve yüksek enerji maliyetlerinin çok sayıda üreticiyi zor durumda bıraktığını vurgulayan Uçar, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Sebze-meyve tedariğinde yaşanan sıkıntılar, hemen her yıl, bu dönemlerde yaşanıyor. Ancak bugünlerde, süpermarket zincirlerinde ürün kısıtlamalarına ve boş raf görüntülerine yol açan durumun arkasında biraz da süpermarket zincirlerinin, üretici ve tedarikçilerle olan ilişkileri yer alıyor. Zincir işletmeler, ürün sıkıntısı ve devasa enerji fiyatları ile karşı karşıya kalan üreticilerin artan maliyetlerini paylaşmaktan kaçınıyor. Bu da yaşanan sıkıntının artmasına yol açtı. Bizim gibi toptancılar, fiyat değişkenliklerini, karlılıklarını minimize ederek absorbe etmeye çalışıyor. Gıda sektöründe faaliyet gösteren işletme sahipleri, daha fazla ödemek zorunda kalarak, domates gibi ürünleri bulundurmaya devam etti. Söz konusu sıkıntının havaların düzelmesi ile birlikte, önümüzdeki bir kaç hafta içerisinde azalmasını bekliyoruz.”
Holland Bazaar Direktörü Mert Uçar, İngiltere’nin tarım ürünlerinde dışa bağımlılığının da her geçen yıl arttığına dikkat çekti. Domates yokluğunun, söz konusu dışa bağımlılığın en çarpıcı örneklerinden birisi olduğunu vurgulayan Uçar, ülke içerisinde üretilen domatesin, toplam talebin sadece yüzde 10’unu karşılamaya yettiğini kaydetti.
Yine İngiltere’de yetiştirilen salatalık, marul, mantar, elma gibi ürünlerin hacminin oldukça azaldığını belirten Uçar, İngiliz basınında yansıtıldığı gibi tek başına Brexit’in meyve ve sebze ürünlerinin kıtlığından sorumlu tutulamayacağının altını çizdiği açıklamasında, “Devletin ve ülke içi talepte büyük paya sahip süpermarket zincirlerinin, gübre ve enerji maliyetleri gibi faktörleri göz önünde tutarak yerel yetiştiricileri teşvik edecek adımlar atması gerekiyor” dedi.
Londra ve Peterborough’ta bulunan toplam 4 deposunda faaliyet gösteren Holland Bazaar, Britanya’nın en büyük 30 gıda toptancısı’ arasında yer alıyor. Firmanın yer aldığı grup şirketlerinden birisi olan Special Fruit firması da İngiltere’nin en büyük sebze-meyve firmalarından arasında yer alan Holland Bazaar 30’u aşkın ülkeden ürün tedarik ediyor.